Nieuw normaal?
Net als de anderen stel je de perfecte hamburger samen uit broodjes, sauzen, pasteitjes, sla, tomaten, augurken en uien. Oh, het kan zo makkelijk zijn. Het water loopt je in de mond bij het zien van de burger en je burger is heerlijk - maar dan komt de eerste opmerking: "Waarom eet je vervangproducten?" of "Je kunt net zo goed echt vlees eten" gevolgd door "Maar je realiseert je toch wel dat het regenwoud wordt gekapt voor je sojapatty?" of "Nou, het is niet gezond, met al die chemicaliën erin." en "Waar haal je je proteïne vandaan?". Wie kent niet de goede oude vooroordelen tegen vervangende producten? Deze vooroordelen worden meestal veroorzaakt door een gebrek aan kennis en niet iedereen bedoelt het op een slechte manier. Vaak zit er ook een zekere nieuwsgierigheid achter. Voor alle familieleden die serieus geïnteresseerd zijn om meer te weten te komen over vleesvervangers en hun vooroordelen willen doorbreken, hebben we hier veelvoorkomende vooroordelen op een rijtje gezet en weerlegd. We putten ook uit de uitspraken van arts Aljosha Muttardi, die in juli van dit jaar samen met KoRo vier voedingsmythes ontkrachtte. Zodat je ze bij de volgende gezinsmaaltijd met feiten kunt weerleggen als dat nodig is.
Vooroordeel 1: Als je geen echt vlees wilt eten, dan heb je geen vleesvervanger nodig.
Laten we eerst het basisidee achter veganisme verduidelijken: Veganisme is een puur ethische beweging. Het gaat er dus om al het dierenleed te boycotten en zich uit te spreken voor alternatieven. Het creëren van plantaardige alternatieven ondersteunt dit enorm, omdat de consumptie van dierlijke producten kan worden voorkomen zonder afbreuk te doen aan smaak of textuur. Want eten wordt geassocieerd met veel emoties. Je hebt waarschijnlijk dat ene lievelingsgerecht uit je kindertijd dat je niet zou willen missen. Geen wonder, want veel veganisten zijn opgegroeid met een omnivoor dieet en sommigen van hen houden van de smaak van vlees. Veel veganisten gebruiken plantaardige alternatieven zodat ze dit nostalgische gevoel en de vele recepten met vlees niet uit hun leven hoeven te bannen en er tegelijkertijd van kunnen genieten. Als veganisten tegen vlees kiezen, is dat niet altijd omdat ze de smaak van vlees niet lekker vinden. In plaats daarvan is het vaak een puur ethische beslissing. Bovendien zijn het niet alleen veganisten die plantaardige alternatieven consumeren, maar ook mensen die geen strikt plantaardig dieet volgen. Door vleesalternatieven te creëren, neemt de vleesconsumptie af, wat onder andere resulteert in minder dierenleed.
Vooroordeel 2: Veganistische vervangingsproducten zijn ongezond.
Het argument dat veganistische vervangingsproducten ongezond zijn en vol zitten met toevoegingen komt ook steeds terug. Aljosha zegt hier het volgende over: "Vleesalternatieven zijn er vooral om het mensen makkelijker te maken om over te stappen op veganisme. De meeste vleesalternatieven bestaan uit een eiwitbasis, bijvoorbeeld erwten en soja. Dan hebben we een smaakdrager nodig, zoals koolzaadolie of zonnebloemolie. Dan voegen we meestal kruiden en/of smaakversterkers toe. En zoals bijna altijd het geval is in het leven: de dosis maakt het gif!
Natuurlijk moeten we niet alleen elke dag vleesalternatieven eten, maar ook veel verse groenten en fruit en weinig bewerkte producten. Als we echter kijken naar bewerkt vlees, zoals worst, hebben de WHO en het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek bijvoorbeeld vastgesteld dat dagelijkse consumptie het risico op het ontwikkelen van darmkanker met 18% verhoogt. Samenvattend kan gezegd worden dat veganistische alternatieve producten een ethisch alternatief zijn, maar geen gezond alternatief. Probeer dus veel vers fruit, groenten, volkorenproducten en minder bewerkte producten te eten."
Vooroordeel 3: Veganisten hebben een tekort aan eiwitten.
"Maar hoe voldoe je aan je eiwitbehoefte als je alleen planten eet?" Klassiek, geen etentje met de familie zonder de vraag over eiwitten.
"Is het eiwit in vlees niet van hogere kwaliteit dan plantaardig eiwit?" Laten we eerst naar de basis kijken: Eiwit is trendy, eiwitrijke producten zijn verkrijgbaar in elke supermarkt en je hoort overal hoe belangrijk het is om in je eiwitbehoefte te voorzien. Maar wat is eiwit precies en waarom is het zo belangrijk om genoeg eiwit binnen te krijgen?\nAljosha legt uit: "Eiwitten bestaan uit essentiële en niet-essentiële aminozuren. De essentiële moeten we uit onze voeding halen omdat het lichaam ze niet zelf kan aanmaken. Dit is niet nodig voor de niet-essentiële. [...] Als je een veganistische levensstijl hebt, kun je als gemiddelde volwassene zonder problemen aan je eiwitbehoefte voldoen. Maar omdat elk lichaam anders is, kan dit van persoon tot persoon verschillen. De kwaliteit van eiwit verwijst naar de biologische waarde ervan. Dit betekent de efficiëntie waarmee het lichaam de eiwitten kan omzetten in lichaamseigen eiwitten. Hoe meer voedingsmiddelen lijken op de lichaamseigen eiwitten (d.w.z. dierlijke eiwitten), hoe hoger de kwaliteit, omdat ze efficiënter zijn."
Maar let op, dit betekent niet dat plantaardige eiwitbronnen inefficiënt en dus inferieur zijn. Het aminozuurspectrum kan gemakkelijk worden gedekt door een uitgebalanceerde combinatie van plantaardige voedingsmiddelen gedurende de dag. Dus kies voor sojabonen, linzen, erwten, graanproducten of noten.
Vooroordeel 4: Het regenwoud wordt gekapt voor soja en schaadt het milieu.
Terwijl je oom of tante denkt dat ze het ultieme knock-down argument hebben gevonden, kun jij je ontspannen en de bal terugspelen. Feit is dat grote delen - 73% om precies te zijn - van het regenwoud in tropische en subtropische gebieden worden gekapt voor landbouw, met name veeteelt. Het is waar: Er wordt ook veel land gekapt voor de teelt van soja. Een groot deel van deze soja wordt echter niet gebruikt voor de productie van tofu of vleesvervangers, maar vooral als veevoer. Maar liefst 80% van de soja die wereldwijd wordt geproduceerd, wordt gevoerd aan vee en komt dus indirect op ons bord terecht. Om het eiwit uit soja voor menselijke consumptie te gebruiken door het aan dieren te voeren zodat het als vlees op ons bord belandt, is aanzienlijk meer soja en landbouwgrond nodig dan wanneer soja rechtstreeks door de bevolking zou worden geconsumeerd.
Vooroordeel 5: Veganistische diëten/vervangers zijn te duur.
"Veganistische vleesvervangers zijn zo duur!" of "Niet iedereen kan zich een veganistisch dieet veroorloven!".
Het verhaal dat een veganistisch dieet duur is, blijft bestaan. Dit komt omdat de meeste mensen denken dat een veganistisch dieet betekent dat dierlijke producten 1:1 vervangen worden door vervangende producten. Dit komt echter niet overeen met het dieet van de meeste veganisten. Ja, vleesvervangers zijn vaak niet goedkoop en niet iedereen heeft de middelen om ze te kopen. In 2021/22 waren vleesvervangers duurder dan conventioneel vlees in Duitsland. De prijs per kilo voor vleesvervangers in deze periode was €10,80, wat vrij duur is vergeleken met de prijs per kilo van varkensvlees (€7,29) en gevogelte (€6,49). Dat gezegd hebbende, kun je je ook afvragen of vlees wel zo goedkoop moet zijn. Als je de prijs per kilo van biologisch vlees (€17,65) vergelijkt met die van vleesvervangers, wordt het duidelijk dat vlees van diervriendelijke veehouderij inderdaad duurder is dan het plantaardige alternatief. Het verschil is in dit geval €6,85.
Een veganistisch dieet dat niet alleen bestaat uit veganistische vervangingsproducten hoeft niet noodzakelijk duurder te zijn dan een omnivoor dieet. Componenten zoals groenten, rijst, aardappelen, peulvruchten of brood maken deel uit van zowel veganistische als omnivore diëten en zijn een kosteneffectieve keuze. Concluderend kan gezegd worden dat vleesvervangers nog steeds duur zijn. Maar als je een uitgebalanceerd dieet eet, d.w.z. vooral de basis, en af en toe grijpt naar vleesvervangers in plaats van vlees, is een veganistisch dieet qua prijs perfect haalbaar.
Bronnen:
3 https://www.dge.de/gesunde-ernaehrung/faq/faqs-vegane-ernaerung/#c3370
6 https://de.statista.com/statistik/daten/studie/1351226 /umfrage/preisvergleich-fleisch-fleischersatz/
